اختیارات امامان (قرآن)این مقاله درباره اختیارات امامان معصوم علیهم‌السّلام می‌باشد. ۱ - تعلق خمس به امامانخمس درآمدها، از آن امامان معصوم علیهم‌السّلام و در اختیار آنان است: و اعلموا انما غنمتم من شیء فان لله خمسه و للرسول و لذی القربی... («غنم» مصدر «غنمتم» به معنای هر دستاوردی، اعم از جنگی و غیر آن است.) در روایتی نیز از امام باقر علیه‌السّلام «غنمتم» در آیه مزبور، به مطلق فایده تفسیر شده است. با توجه به این که «ذی القربی» در ردیف «الله و رسول» با «لام» آمده، ولی موارد بعدی بدون «لام» ذکر شده است و در روایتی نیز از امام صادق علیه‌السّلام در ذیل آیه وارد شده است که «ذلک الی الامام» استفاده می‌شود که مقصود از «ذی القربی» امامان، و فقط آنان صاحب اختیار خمس هستند. ۲ - تعلق فیء به امامانطبق این آیه «فیء» در اختیار امامان معصوم علیهم‌السّلام است: ما افاء الله علی رسوله من اهل القری فلله و للرسول و لذی القربی...(«فیء» به اموالی گفته می‌شود که با مصالحه و بدون جنگ، از دشمن به دست مسلمانان افتاده باشد. با توجه به این که «ذی القربی» در آیه در ردیف خدا و رسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم قرار گرفته و همانند آنان با «لام» آمده است، روشن می‌شود که آنان صاحب اختیار «فیء» هستند و طبق روایتی از امیرالمؤمنین علیه‌السّلام «ذی القربی» امامانند. ۳ - هذف از اختیار اموال نزد امامانجلوگیری از گردش ثروت میان عده‌ای از مردم ثروتمند، فلسفه صاحب اختیار بودن امامان علیهم‌السّلام در اموال «فیء» می‌باشد: ما افاء الله علی رسوله من اهل القری فلله و للرسول و لذی القربی... کی لایکون دولة بین الاغنیاء منکم... از ظاهر اين آیه برمى‌آيد كه مى‌خواهد موارد مصرف فى‌ء در آيه قبلى را بيان كند. و فى‌ء در آن آيه را كه خصوص فى‌ء بنی نضیر بود به همه فى‌ءهاى ديگر عموميت دهد، و بفرمايد حکم فى‌ء مخصوص فى‌ء بنى النضير نيست، بلكه همه فى‌ءها همين حكم را دارد. " فَلِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ" يعنى قسمتى از فى‌ء مخصوص خدا و قسمتى از آن مخصوص رسول خدا است. و منظور از اينكه گفتيم مخصوص خداست، اين است كه بايد زير نظر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در راه رضای خدا صرف شود، و آنچه سهم رسول خدا است در مصارف شخصى آن جناب مصرف مى‌شود. پس اينكه بعضى گفته‌اند:" ذكر نام خدا در بين صاحبان سهم تنها به منظور تبرک بوده" سخن درستى نيست، و نبايد بدان توجه كرد. " وَ لِذِي الْقُرْبى"- منظور از ذى القربى، ذى القرباى رسول خدا و دودمان آن جناب است، و معنا ندارد كه ما آن را به قرابت عموم مؤمنین حمل كنيم. ۴ - پانویس۵ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۲۱۸، برگرفته از مقاله «اختیارات امامان». رده‌های این صفحه : امامت | موضوعات قرآنی
|